Spelling and Pronunciation

Ukraynaca yazım dört ilkeye dayanır: fonetik, morfolojik, tarihsel/geleneksel ve sembolik/ideografik.

Fonetik ilkesine göre, kelimeler edebi dilde telaffuz edildikleri şekilde yazılırlar: голова [holova] (baş), рука [ruka] (el).

Morfolojik ilke, kelimenin aynı parçasının (kök, önek, sonek, ek) telaffuzundan bağımsız olarak tüm kelimelerde aynı şekilde yazıldığını belirtir: людство [liutstvo] (insanlık), людський [liuts’ky] (insan).

Tarihsel veya geleneksel ilke, kelimenin yazımının açıklanamayacağı ve bu yüzden sadece ezberlenmesi gerektiği anlamına gelir: ясний [yasny] (açık), кишеня [kyshenia] (cep), клас [kl`as] (sınıf).

Dördüncü ilkeye göre, aynı şekilde telaffuz edilen iki benzer kelimeyi ayırt edebilmek için her birinin anlamını öğrenmek zorundasınız: компанія [kompania] (şirket) - кампанія [kampania] (kampanya).

Sesli harfler

Altı ünlü ses vardır: а, о, у, е, и, і ve bu sesler on ünlü harfi belirtir: - а, о, у, е, и, і, ї, є, ю, я. Uzun veya kısa ünlüler bulunmaz.

Sözcük değişimi ve sözcük oluşumu sürecinde, ünlü sesler birbirinin yerine geçer ve bu olaya derecelenme denir:

Kurallar	Örnekler
İ. açık hecelerde *, o, e* kapalı hecelerde i ile sesli harfleri değiştirin.** 1. Sesli harf derecelendirmesi gerçekleşir: a. kelime değiştiğinde; b. kelime oluştuğunda. 2. Derecelenme denir gerçekleşmez:: a) ses kelimelerde görünüyorsa veya orada yoksa; b) ünsüzler arasındaki gruplarda -ор-, -ер-, -ов-; c) gruplarda -оро-, -оло-, -ере-, -еле-; d) -ення ile biten nötr isimlerin İyelik Çoğul hali.	Київ (Kiev) - Києва (Kiev'in), сім (yedi) - семи (yedinin) будова (yapı) - будівник (inşaatçı), село (köy) - сільський (kırsal) день (gün) - дня (günün), кінець* (son) - кінця* (sonun) шовк (ipek) - шовку (ipeğin), вовк (kurt) - вовка (kurdun) коловорот (girdap), шелест (fısıltı) значень (anlamların) (значення)
*II. Ünlüler е ve о ж, ч, ш, щ, дж, й* sonrasında: a. е precedes a soft consonant and the syllable ends with е or и; b. о sert bir ünsüzden önce gelir ve hece а, о, у, и** ile biter	пшeниця (buğday), учeнь (öğrenci), чeрниця (rahibe) бджола (arı), його (onun) , шостий (altıncı)
III. Sesli harf derecelendirmesi fiil köklerinde: a. о bazı fiillerde anlamlarını değiştirerek а ile değişir; b. e mükemmel ve eksik yönlü fiillerin köklerinde і ile değişir.	гонити (kovalamak) - ганяти (sürmek), котити (yuvarlamak) - качати (sallamak) вигребти (bir şeyi kazıyıp çıkarmak) - вигрібати (kazıyıp çıkarmak), підмести (süpürülmek) - замітати (süpürmek)

Kurallar

Örnekler

İ. açık hecelerde , o, e kapalı hecelerde i ile sesli harfleri değiştirin.

1. Sesli harf derecelendirmesi gerçekleşir:

a. kelime değiştiğinde;

b. kelime oluştuğunda.

2. Derecelenme denir gerçekleşmez::

a) ses kelimelerde görünüyorsa veya orada yoksa;

b) ünsüzler arasındaki gruplarda -ор-, -ер-, -ов-;

c) gruplarda -оро-, -оло-, -ере-, -еле-;

d) -ення ile biten nötr isimlerin İyelik Çoğul hali.

Київ (Kiev) - Києва (Kiev'in), сім (yedi) - семи (yedinin)

будова (yapı) - будівник (inşaatçı), село (köy) - сільський (kırsal)

день (gün) - дня (günün), кінець (son) - кінця (sonun)

шовк (ipek) - шовку (ipeğin), вовк (kurt) - вовка (kurdun)

коловорот (girdap), шелест (fısıltı)

значень (anlamların) (значення)

II. Ünlüler е ve о ж, ч, ш, щ, дж, й sonrasında:

a. е precedes a soft consonant and the syllable ends with е or и;

b. о sert bir ünsüzden önce gelir ve hece а, о, у, и ile biter

пшeниця (buğday), учeнь (öğrenci), чeрниця (rahibe)

бджола (arı), його (onun) , шостий (altıncı)

III. Sesli harf derecelendirmesi fiil köklerinde:

a. о bazı fiillerde anlamlarını değiştirerek а ile değişir;

b. e mükemmel ve eksik yönlü fiillerin köklerinde і ile değişir.

гонити (kovalamak) - ганяти (sürmek), котити (yuvarlamak) - качати (sallamak)

вигребти (bir şeyi kazıyıp çıkarmak) - вигрібати (kazıyıp çıkarmak),

підмести (süpürülmek) - замітати (süpürmek)

Ünsüzler

Ünsüzler aşağıdaki özelliklerle karakterize edilir ve sınıflandırılır:

ses ve gürültü (ses tellerinin çalışması);
üretim yeri (aktif konuşma organı);
üretim şekli;
sertlik ve yumuşaklık (palatalizasyon);
nasalizasyon.

Ünsüzler
Sonoran	Gürültü		Zor	Yumuşak
Sonoran	Sesli	Sessiz	Zor	Yumuşak
[в] [м] [н] [н’] [л] [л’] [р] [р’] [j]	[б] [д] [д’] [ґ] [ж] [з] [з’] [дж] [дз] [дз’]	[п] [т] [т’] [к] [ш] [с] [с’] [х] [ч] [ц] [ц’] [г] [ф]	[д] [т] [з] [с] [ц] [дз] [л] [н] [р] - [в] [м] [п] [б] [ф] [г] [ґ] [х] [к] [ж] [ч] [ш] [дж]	[д’] [т’] [з’] [с’] [ц’] [дз’] [л’] [н’] [р’] [j]

En yumuşak ses [ й ] (harf й) olduğu için her zaman yumuşak ünsüz olarak adlandırılır. Diğer ünsüzler daha az derecede yumuşatılır, bu nedenle onlar yumuşatılmış olarak adlandırılırlar. Bunlar şunları içerir: [д'], [т'], [з'], [с'], [ц'], [дз'], [н'], [л'], [р']. Ayrıca, genellikle yarı yumuşatılmış ünsüzler özellikle [ i ] sesinden önce bulunur: [б'], [п'], [в], [м'], [ф], [ж'], [ч'], [ш'], [дж'], [ґ'], [к'], [x'], [г'].

Ukrayna'daki çoğu ünsüz İngilizce olanlarla uyumludur. İki ünsüz ses - дж (j harfi gibi j olarak) ve дз (dz harfi gibi dead zone'daki gibi) - ayrı bir işarete sahip olmadıkları için iki harfle gösterilir. Щ, ц ve ч ünsüzleri iki ses ile oluşturulur:

щ (shch) = ш + ч	щастя [shch`astia] (mutluluk)
ц (ts) = т + с	цілувати [tsiluv`aty] (öpmek)
ч (ch) = т + ш	чарівний [charivn`y] (harika)

Derecelendirme

Kurallar	Örnekler
I. Kelime değişiminde ve kelime oluşumunda ünsüz dereceleme meydana gelir: *г - ж; к - ч; х - ш* a. Vokatif durumda; b. kelime oluşumunda; c. sözlü formlarda. *г - з; ґ - дз; к - ц; х - с* a. In the inflected forms of the noun; b. kelime oluşumunda.	(genç adam) - юначе пастух (çoban) - пастушка (çoban kadını) колихати (sallamak) - колишу (sallarım) книга (kitap) - книзі (kitaba) грек (Yunan) - Греція (Yunanistan)
II. Fiil köklerinde derecelendirme: *д - дж; ст - щ; зд - ждж; б - бл; з - ж; т - ч; с - ш; п - пл; м - мл; ф - фл; т - д; в - вл.* III. Konuşmanın farklı bölümlerinde derecelenme: *д - ж; т - ч*	Любити (sevmek) - люблю (seviyorum), висіти (asmak) - вишу (asıyorum), їздити (sürmek) - їжджу (sürüyorum) Освіта (eğitim) - освічений (eğitimli), правда (gerçek) - справжній (gerçek)

Kurallar

Örnekler

I. Kelime değişiminde ve kelime oluşumunda ünsüz dereceleme meydana gelir:

г - ж; к - ч; х - ш

a. Vokatif durumda;

b. kelime oluşumunda;

c. sözlü formlarda.

г - з; ґ - дз; к - ц; х - с

a. In the inflected forms of the noun;

b. kelime oluşumunda.

(genç adam) - юначе

пастух (çoban) - пастушка (çoban kadını)

колихати (sallamak) - колишу (sallarım)

книга (kitap) - книзі (kitaba)

грек (Yunan) - Греція (Yunanistan)

II. Fiil köklerinde derecelendirme:

д - дж; ст - щ; зд - ждж; б - бл; з - ж; т - ч; с - ш; п - пл; м - мл; ф - фл; т - д; в - вл.

III. Konuşmanın farklı bölümlerinde derecelenme:

д - ж; т - ч

Любити (sevmek) - люблю (seviyorum), висіти (asmak) - вишу (asıyorum), їздити (sürmek) - їжджу (sürüyorum)

Освіта (eğitim) - освічений (eğitimli), правда (gerçek) - справжній (gerçek)

yumuşaklık işaretlemek için önceki ünsüzün önünde ь (yumuşak işareti) harfi kullanılır: лінь [lin’] (tembellik), кінь [kin’] (at). ь işareti hiçbir sesi göstermez.

Yazıda yumuşaklığın belirtilmesi

Kurallar

Örnekler

Seslerin yumuşaklığı en çok şu şekilde belirlenir:

1. yumuşak işaret ь;;

2. harfler я, ю, є;

3. mektup i

навшпиньках [navshp`yn’kah] (ayak parmaklarında)

земля [zeml`ia] (arazi)

cвіт [sv`it] (Dünya)

I. Yumuşak işareti koy:

1. Kelime ve hece sonunda;

[д’], [т’], [з’], [с’], [ц’], [н’], [л’], [дз’]

2. hecenin ortasında yumuşak ünsüzlerden sonra o;

3. ekleri olan kelimelerde -еньк-, -оньк-, -есеньк-, -ісіньк-, -юсіньк-; -зьк-, -ськ-, -цьк-

4. yumuşak л den sonra gelen ünsüz vb.

мідь [bakır] (copper), тінь [gölge] (shadow), кінець [son] (bitiş)

сьогодні [s’oh`odni] (bugün), льон [l’on] (keten)

малесенький [mal`esen’ky] (minik), тонюсінький [ton`iusin’ky] (çok ince)

близький [blyz’k`y] (Kapat)

пальці [p`al’tsi] (fingers), їдальня [jid`al’nia](kantin)

II. Yumuşak işareti koymayın:

sonraб, п, в, м, ф; ж, дж, ч, ш;
hecenin sonunda veya sonraki kelimenin sonundaр;
sonra н önce ж, ч, ш, щ ve eklerden önce -ств(о)-, -ськ(ий)- vb.

вісім [v`isim] (sonra), ніж [nizh] (bıçak) , дощ [doshch] (yağmur)

гіркий [hirk`yi] (ekşi), секретар [sekret`ar] (sekreter)

кінчик [k`inchyk] (bahşiş), менший [m`enshy] (daha küçük)

Kesme işaretinin kullanımı

Kurallar	Örnekler
Kesme işaretini önce koy *я, ю, є, ї* 1. Ukraynaca kelimelerde: a. *б, п, в, м, ф'den sonra, eğer kelime köküne ait diğer ünsüzler (örneğin р) ile önce gelmiyorsa; b. zordan sonra р; c. sonra б, п, в, м, ф, к, р* özel isimlerde; d. öneklerden ve sert ünsüzle biten bileşik kelimelerin ilk kısmından sonra.	кав’ярня [kav`jarnia] (kahve dükkanı), м’ясо [m`jaso] (et) кур’єр [kur`jer] (teslimatçı) В’ячеслав [vjachesl'av] (Vyacheslav (isim)), Прип’ять [Pr'ipyat'] (Pripyat, kasaba) [pivjevr`opy] (avrupa'nın yarısı)
2. İçinde borç kelimeler: a. Sonra *б, п, в, м, ф, г, к, х, ж, ч, ш, р* ve ünsüzle biten önekler; b. Kısaltılmış bir parçacıktan sonra де ve parçacıktan sonra о soyadlarında.	бар’єр [bar`jer] (bariyer), інтерв’ю [interv`ju](röportaj) д’Акоста [dakosta] (d’Acosta), О’Генрі [ohenri] (O. Henry)
Kesme işaretini koyma: 1. Önce *я, ю, є* ukraynaca ve kredi sözleriyle: a. *б, п, в, м, ф'den sonra, eğer köke ait diğer önce gelen ünsüzler (örneğin p hariç) varsa; b. sonra б, п, в, м, ф, ж, ч, ш, г, к, х, р* yumuşak ünsüzleri belirtir. c. önce йо.	духмяний [dukhm`iany] (Kokulu), свято [sv`iato] (tatil), цвях [tsv`iah] (tırnak), ama черв’як [tcherv`jak] (solucan) Гюго [hiuh`o] (Hugo), пюре [piur`e] (Püre), буря [b`uria] (gök gürültülü fırtına) мільйон [mil`jon] (milyon), серйозний [ser`jozny] (ciddi)

Kurallar

Örnekler

Kesme işaretini önce koy я, ю, є, ї

1. Ukraynaca kelimelerde:

a. б, п, в, м, ф'den sonra, eğer kelime köküne ait diğer ünsüzler (örneğin р) ile önce gelmiyorsa;

b. zordan sonra р;

c. sonra б, п, в, м, ф, к, р özel isimlerde;

d. öneklerden ve sert ünsüzle biten bileşik kelimelerin ilk kısmından sonra.

кав’ярня [kav`jarnia] (kahve dükkanı), м’ясо [m`jaso] (et)

кур’єр [kur`jer] (teslimatçı)

В’ячеслав [vjachesl'av] (Vyacheslav (isim)), Прип’ять [Pr'ipyat'] (Pripyat, kasaba)

[pivjevr`opy] (avrupa'nın yarısı)

2. İçinde borç kelimeler:

a. Sonra б, п, в, м, ф, г, к, х, ж, ч, ш, р ve ünsüzle biten önekler;

b. Kısaltılmış bir parçacıktan sonra де ve parçacıktan sonra о soyadlarında.

бар’єр [bar`jer] (bariyer), інтерв’ю [interv`ju](röportaj)

д’Акоста [dakosta] (d’Acosta), О’Генрі [ohenri] (O. Henry)

Kesme işaretini koyma:

1. Önce я, ю, є ukraynaca ve kredi sözleriyle:

a. б, п, в, м, ф'den sonra, eğer köke ait diğer önce gelen ünsüzler (örneğin p hariç) varsa;

b. sonra б, п, в, м, ф, ж, ч, ш, г, к, х, р yumuşak ünsüzleri belirtir.

c. önce йо.

духмяний [dukhm`iany] (Kokulu), свято [sv`iato] (tatil), цвях [tsv`iah] (tırnak), ama черв’як [tcherv`jak] (solucan)

Гюго [hiuh`o] (Hugo), пюре [piur`e] (Püre), буря [b`uria] (gök gürültülü fırtına)

мільйон [mil`jon] (milyon), серйозний [ser`jozny] (ciddi)

Ukrayna dilinde sesler ve harfler arasında tam bir uyum yoktur: daha fazla harfin yazıldığını görebilir ancak daha azının telaffuz edildiğini duyabilirsiniz.

Benzer şekilde yazılan ancak farklı anlamlara sahip, farklı telaffuz edilen kelimeler vardır; örneğin, зАмок [zamok] (şato) ve замОк [zamok] (kilit). Kelimenin biçimine bağlı olarak vurgu diğer heceye kayar:

стінА [stin`a] (bir duvar) - на стінІ [na stin`i] (duvarda)
стІни [st`iny] (duvarlar) - на стІнах [na st`inah] (duvarda).

Telaffuz

А а	jar
Б б	big
В в	very
Г г	house
Ґ ґ	give
Д д	dog
Е е	bed
Є є	yes
Ж ж	measure
З з	zoo
И и	image
І і	sea
Ї ї	yield
Й й	you
К к	cook
Л л	like
М м	mother
Н н	no
О о	long
П п	lip
Р р	rice (yuvarlanan R!)
С с	song
Т т	tool
У у	good
Ф ф	face
Х х	Richter
Ц ц	rats
Ч ч	cheese
Ш ш	shop
Щ щ	rush charge
Ь ь	(yumuşak işaret)
Ю ю	sen
Я я	Yahoo