Spelling and Pronunciation

Η ουκρανική ορθογραφία βασίζεται σε τέσσερις αρχές: φωνητική, μορφολογική, ιστορική/παραδοσιακή και συμβολική/ιδεογραφική.

Σύμφωνα με τη φωνητική αρχή, οι λέξεις γράφονται με τον τρόπο που προφέρονται στη λογοτεχνική γλώσσα: голова [holov`a] (κεφάλι), рука [ruk`a] (χέρι).

Η μορφολογική αρχή συνεπάγεται ότι το ίδιο μέρος της λέξης (ρίζα, πρόθημα, επίθημα, κατάληξη) γράφεται το ίδιο σε όλες τις λέξεις, ανεξάρτητα από την προφορά τους: людство [`liutstvo] (ανθρωπότητα), людський [`liuts'ky] (άνθρωπος).

Η ιστορική ή παραδοσιακή αρχή σημαίνει ότι η ορθογραφία της λέξης δεν μπορεί να εξηγηθεί, οπότε πρέπει απλώς να την απομνημονεύσετε: ясний [`yasny] (σαφής), кишеня [kysh`enia] (τσέπη), клас [kl`as] (τάξη).

Σύμφωνα με την τέταρτη αρχή, πρέπει να βρεις τη σημασία καθεμιάς από τις δύο παρόμοιες λέξεις για να τις ξεχωρίσεις, παρόλο που προφέρονται με τον ίδιο τρόπο: компанія [komp`ania] (εταιρεία) - кампанія [kamp`ania] (εκστρατεία).

Φωνήεντα

Υπάρχουν έξι φωνηεντικοί φθόγγοι: а, о, у, е, и, і που υποδηλώνουν δέκα φωνήεντα - а, о, у, е, и, і, ї, є, ю, я. Δεν μπορούν να βρεθούν μακρά ή βραχέα φωνήεντα.

Κατά τη διαδικασία της αλλαγής της λέξης και του σχηματισμού λέξεων, οι φωνηεντικοί φθόγγοι εναλλάσσονται, και αυτό το φαινόμενο ονομάζεται βαθμίδωση:

Κανόνες

Παραδείγματα

I.Τα φωνήεντα о, е στην ανοιχτή συλλαβή εναλλάσσονται με і στην κλειστή συλλαβή.

1. Η διαβάθμιση των φωνηέντων συμβαίνει:

α. όταν η λέξη αλλάζει

β. όταν σχηματίζεται η λέξη.

2. Η διαβάθμισηδεν συμβαίνει:

α) αν ο φθόγγος ακούγεται στις λέξεις ή αν απουσιάζει

β) στις ομάδες -ор-, -ер-, -ов- μεταξύ συμφώνων

γ) στις ομάδες -оро-, -оло-, -ере-, -еле-

δ) Στη γενική πτώση του πληθυντικού των ουδέτερων ουσιαστικών που λήγουν σε -ення.

Київ (Κίεβο) - Києва (του Κιέβου),сім (επτά) -семи (του επτά)

будова (δομή/κατασκευή) - будівник (οικοδόμος),село (χωριό) - сільський (εξοχικός)

день (ημέρα) - дня (της ημέρας), кінець (τέλος) - кінця (του τέλους)

шовк (μετάξι) - шовку (του μεταξιού), inовк (λύκος) - inовка (του λύκου)

коловорот (υδροστρόβιλος), шелест (θρόισμα)

значень (των εννοιών) (значення)

II. Φωνήεντα е και о μετά τα ж, ч, ш, щ, дж, й:

α. Το е προηγείται ενός άηχου συμφώνου και της συλλαβής που αποτελείται από е ή и;

β. Το ο προηγείται ενός ηχηρού συμφώνου και των συλλαβών με а, ο, у, и

пшениця (σιτάρι), учень (φοιτητής), черниця (καλόγρια)

бджола ( μέλισσα), його (του) , шостий (ο έκτος)

III. Διαβάθμιση των φωνηέντων στα θέματα των ρημάτων:

α. Το о εναλλάσσεται με το а σε ορισμένα ρήματα αλλάζοντας τη σημασία τους

β. Το e εναλλάσσεται με το і στις ρίζες των ρημάτων της συντελεσμένης και της ατελούς όψης.

гонити ( κυνηγάω) - ганяти (οδηγώ), котити (κυλάω) - качати (αιωρούμαι)

вигребти (για να διαγράψω κάτι) - вигрібати (για να διαγράψω),

підмести (σκουπίζομαι) - замітати (σκουπίζω)

Σύμφωνα

Τα σύμφωνα χαρακτηρίζονται και ταξινομούνται με βάση τα ακόλουθα χαρακτηριστικά:

  1. φωνή και θόρυβος (έργο των φωνητικών χορδών)
  2. τόπος παραγωγής (ενεργό όργανο ομιλίας)
  3. τρόπος παραγωγής
  4. σκληρότητα και απαλότητα (ουράνωση)
  5. ρινική προφορά.

Σύμφωνα

Ηχηρός ήχος

Θόρυβος

Σκληρά

Απαλά

Ηχηρά

Άηχα

[в]

[м]

[н]

[н’]

[л]

[л’]

[р]

[р’]

[j]

[б]

[д]

[д’]

[ґ]

[ж]

[з]

[з’]

[дж]

[дз]

[дз’]

[п]

[т]

[т’]

[к]

[ш]

[с]

[с’]

[х]

[ч]

[ц]

[ц’]

[г]

[ф]

[д]

[т]

[з]

[с]

[ц]

[дз]

[л]

[н]

[р]

-

[в]

[м]

[п]

[б]

[ф]

[г]

[ґ]

[х]

[к]

[ж]

[ч]

[ш]

[дж]

[д’]

[т’]

[з’]

[с’]

[ц’]

[дз’]

[л’]

[н’]

[р’]

[j]

Το πιο μαλακό είναι ο φθόγγος[ j ] (γράμμα й), γι' αυτό και ονομάζεται πάντα απαλό σύμφωνο. Άλλα σύμφωνα γίνονται πιο απαλά σε μικρότερο βαθμό, γι' αυτό και ονομάζονται μαλακωμένα. Σε αυτά περιλαμβάνονται τα: [д'], [т'], [з'], [с'], [ц'], [дз'], [н'], [л'], [р']. Επιπλέον, υπάρχουν ημιμαλακά σύμφωνα κυρίως πριν από το [ i ]: [б'], [п'], [в], [м'], [ф], [ж'], [ч'], [ш'], [дж'], [ґ'], [к'], [x'], [г'].

Τα περισσότερα ουκρανικά σύμφωνα είναι συμμορφούμενα με τα αγγλικά. Δύο σύμφωνοι ήχοι - дж (dzh = j όπως στο jam) και дз (dz όπως στο dead zone) - δεν έχουν ξεχωριστό σύμβολο, οπότε υποδεικνύονται με δύο γράμματα. Τα σύμφωνα щ, ц και ч σχηματίζονται από δύο φθόγγους:

щ (shch) = ш + чщастя [shch`astia] (ευτυχία)
ц (ts) = т + с цілувати [tsiluv`aty] (φιλάω)
ч (ch) = т + шчарівний [charivn`y] (υπέροχος)

Διαβάθμιση

Κανόνες

Παραδείγματα

I. Η διαβάθμιση των συμφώνων συμβαίνει κατά την αλλαγή λέξεων και το σχηματισμό λέξεων:

г - ж; к - ч; х - ш

α. στη κλητική πτώση

β. στο σχηματισμό λέξεων

γ. σε λεκτικές μορφές.

г - з; ґ - дз; к - ц; х - с

α. Σε πτωτικές μορφές του ουσιαστικού

β. στο σχηματισμό λέξεων.

(νεαρός άνδρας) - юначе

пастух (βοσκός) - пастушка (βοσκοπούλα)

колихати (χαιρετάω απρμφ.) - колишу (Εγώ χαιρετάω)

книга (βιβλίο) - книзі (στο βιβλίο)

грек (Έλληνας) - Греція (Ελλάδα)

II. Η διαβάθμιση των ρηματικών θεμάτων:

д - дж; ст - щ; зд - ждж; б - бл; з - ж; т - ч; с - ш; п - пл; м - мл; ф - фл; т - д; в - вл.

III. Διαβάθμιση στα διάφορα μέρη του λόγου:

д - ж; т - ч

Любити (αγαπώ, απρμφ.) - люблю (Εγώ αγαπώ), висіти (κρεμάω. απρμφ.) - вишу (Εγώ κρεμάω), їздити (οδηγώ, απρμφ.) - їжджу (Εγώ οδηγάω)

Освіта (μόρφωση) - освічений (μορφωμένος), правда (αλήθεια) - справжній (αληθινός)

Για να υποδηλωθεί η απαλότητα του προηγούμενου συμφώνου, χρησιμοποιείται το γράμμα ь (απαλό σημάδι): лінь [lin'] (τεμπελιά), кінь [kin'] (άλογο). Το σύμβολο ь δεν υποδηλώνει κανέναν ήχο.

Καθορισμός της απαλότητας στη γραφή

Κανόνες

Παραδείγματα

Η απαλότητα των ήχων χαρακτηρίζεται συχνότερα από:

1. το απαλό σύμβολο ь

2. τα γράμματα я, ю, є

3. το γράμμα i

навшпиньках [navshp`yn’kah] (στα δάχτυλα των ποδιών)

земля [zeml`ia] (γη/πατρίδα)

іт [sv`it] (κόσμος)

I. Βάλε το απαλό σημάδι:

1. στο τέλος της λέξης και της συλλαβής

[д’], [т’], [з’], [с’], [ц’], [н’], [л’], [дз’]

2. μετά από απαλά σύμφωνα στη μέση της συλλαβής πριν από το o

3. στις λέξεις με τα επιθήματα -еньк-, -оньк-, -есеньк-, -ісіньк-, -юсіньк-, -зьк-, -ськ-, -цьк-, -цьк-

4. μετά το απαλό л πριν από το επόμενο σύμφωνο κ.λπ.

мідь [mid'] (χαλκός), тінь [tin'] (σκιά) , кінець [kin`ets'] (τέλος)

сьогодні [s'oh`odni] (σήμερα), льон [l'on] (λινό)

малесенький [mal`esen'ky] (μικροσκοπικός), тонюсінький [ton`iusin'ky] (πολύ λεπτός)

близький [blyz’k`y] (close)

пальці [p`al’tsi] (δάχτυλα), їдальня [jid`al’nia](καντίνα)

II. Μην βάζεις το απαλό σύμβολο:

  1. μετά από б, п, в, м, ф; ж, дж, ч, ш;

  2. στο τέλος της συλλαβής ή της λέξης μετά τορ

  3. μετά το н πριν τα ж, ч, ш, щ και πριν τα επιθήματα -ств(о)-, -ськ(ий)- κλπ.

вісім [v`isim] (οχτώ), ніж [nizh] (μαχαίρι) , дощ [doshch] (βροχή)

гіркий [hirk`yi] (ξινός), секретар [sekret`ar] (γραμματέας)

кінчик [k`inchyk] (tip), менший [m`enshy] (smaller)

Χρήση της αποστρόφου

Κανόνες

Παραδείγματα

Βάλε την απόστροφο πριν από τα я, ю, є, ї

1. Στις ουκρανικές λέξεις:

α. μετά τα б, п, в, м, ф εφόσον δεν προηγούνται άλλα σύμφωνα (εκτός από το р)που ανήκουν στη ρίζα της λέξης

β. μετά το σκληρό р

γ. μετά τα б, п, в, м, ф, к, р σε κύρια ουσιαστικά

δ. μετά τα προθέματα και το πρώτο μέρος σύνθετων λέξεων που λήγουν σε σκληρό σύμφωνο.

кав’ярня [kav`jarnia] (καφενείο), м’ясо [m`jaso] (κρέας)

кур’єр [kur`jer] (ντελιβεράς)

В’ячеслав [vjachesl`av] (Vyacheslav (όνομα)), Прип’ять [Pr`ipyat’] (Πρίπιατ, η πόλη)

[pivjevr`opy] (μισή Ευρώπη)

2. Στις λέξεις δάνεια:

α. Μετά τα б, п, в, м, ф, г, к, х, ж, ч, ш, р και τα προθήματα που λήγουν σε σύμφωνο

β. Μετά από το συντετμημένο μόριο де και μετά το μόριο о στα επώνυμα.

бар’єр [bar`jer] (φράγμα/εμπόδιο), інтерв’ю [interv`ju](συνέντευξη)

д’Акоста [dak`osta] (d’Acosta), О’Генрі [oh`enri] (O.Henry)

Μη βάλεις απόστροφο:

1. Πριν από τα я, ю, є στην ουκρανική γλώσσα και στις λέξεις-δάνεια:

α. μετά τα б, п, в, м, ф αν τα άλλα προηγούμενα σύμφωνα (εκτός από το p) ανήκουν στη ρίζα

β. μετά τα б, п, в, м, ф, ж, ч, ш, г, к, х, р που δηλώνουν απαλά σύμφωνα.

γ. πριν από το йо.

духмяний [dukhm`iany] (αρωματικός), свято [sv`iato] (διακοπές), цвях [tsv`iah] (καρφί), αλλά черв'як [tcherv`jak] (σκουλήκι)

Гюго [hiuh`o] (Ούγκο), пюре [piur`e] (πουρές), буря [b`uria] (καταιγίδα)

мільйон [mil`jon] (εκατομμύριο), серйозний [ser`jozny] (σοβαρός)

Δεν υπάρχει πλήρης αντιστοιχία μεταξύ φθόγγων και γραμμάτων στην ουκρανική γλώσσα: μπορείς να δεις περισσότερα γράμματα γραμμένα, αλλά να ακούσεις λιγότερα από αυτά να προφέρονται.

Υπάρχουν λέξεις με διαφορετικές σημασίες που γράφονται παρόμοια αλλά ακούγονται διαφορετικά, π.χ. зАмок [z`amok] (κάστρο) και замΩк [zam`ok] (κλειδαριά). Ο τόνος της λέξης μετακινείται στην άλλη συλλαβή ανάλογα με τη μορφή της λέξης:

стінА [stin`a] (ένας τοίχος) - на стінІ [na stin`i] (στον τοίχο)
стІни [st`iny] (οι τοίχοι) - на стІнах [na st`inah] (στους τοίχους).

Προφορά

А а

jar

Б б

big

В в

very

Г г

house

Ґ ґ

give

Д д

dog

Е е

bed

Є є

yes

Ж ж

measure

З з

zoo

И и

image

І і

sea

Ї ї

yield

Й й

you

К к

cook

Л л

like

М м

mother

Н н

no

О о

long

П п

lip

Р р

rice (έντονο R!)

С с

song

Т т

tool

У у

good

Ф ф

face

Х х

Richter

Ц ц

rats

Ч ч

cheese

Ш ш

shop

Щ щ

rush charge

Ь ь

(απαλό σύμβολο)

Ю ю

you

Я я

Yahoo