Pronunciation and Spelling

Το αλφάβητο

Στα Πολωνικά υπάρχουν φθόγγοι, γράμματα και συνδυασμοί γραμμάτων που δεν υπάρχουν σε άλλες γλώσσες. Ορισμένοι από αυτούς είναι παρόμοιοι με τους αγγλικούς φθόγγους και μπορούν εύκολα να συγκριθούν. Οι πλησιέστεροι αντίστοιχοι παρουσιάζονται στην τελευταία στήλη του παρακάτω πίνακα:

Πολωνικό γράμμα	Παράδειγμα στα Πολωνικά	Σύγκριση με: (κυρίως αγγλικές λέξεις)
ΠΟΛΩΝΙΚΟ ΑΛΦΑΒΗΤΟ
a	arbuz	father
ą	kąt	bon (Γαλλική λέξη)
b	brama	ben
c	cena	cats (όταν προφέρεται γρήγορα) pizza (στα Ιταλικά)
ć	ćma	cheese
d	dom	dog
e	ekran	egg
ę	kęs	fin (Γαλλική λέξη)
f	film	face
g	gnu	guitar
h	hak	home
i	iglo	eat
j	jak	yellow
k	kto	kick
l	las	lamp
ł	łan	widow
m	moc	make
n	noga	neck
ń	koń	onion piñata (Ισπανική λέξη)
o	okno	walk
ó	lód	blue
p	pan	pen
q	Quo vadis? (μόνο σε ξένες λέξεις)	queen
r	rak	perro (Ισπανική λέξη)
s	sen	snake
ś	śnieg	sheep
t	tak	ten
u	ul	blue
v	vice versa	van
x	taxi (μόνο σε ξένες λέξεις)	taxi
y	syn	tin
z	znak	zebra
ź	źle	Asia
ż	żona	pleasure
ΣΥΝΔΙΑΣΜΟΙ ΓΡΑΜΜΑΤΩΝ:
cz	czar	chop
ć=ci	ćma, cień (ć πριν από σύμφωνο, ci πριν από φωνήεν)	cheese
sz	szafa	shop
ś=si	śnieg siny (ś πριν από σύμφωνο, si πριν από φωνήεν)	sheep
dz	dzwon	pads (όταν προφέρεται γρήγορα)
dż	dżungla	jungle
dź=dzi	dźwig dzień (dź πριν από σύμφωνο, dzi πριν από φωνήεν)	jeans
ń=ni	kończyć niebo (ń πριν από σύμφωνο, ni πριν από φωνήεν)	onion piñata (Ισπανική λέξη)
ź=zi	źle ziemia (ź πριν από σύμφωνο, zi πριν από φωνήεν)	Asia
h=ch	hak chory	home
ż=rz	żona rzeka	pleasure
u=ó	ul	blue

Ένας σημαντικός κανόνας σχετικά με την προφορά αφορά τη θέση του τόνου σε μια πολωνική λέξη. Ως επί το πλείστον τοποθετείται στην προτελευταία συλλαβή, π.χ.:

praw-do-po-do-bnie (prawdopodobnie - πιθανόν)
na-u-czy-ciel-ka (nauczycielka - μια δασκάλα)
te-le-wi-zor (telewizor - τηλεόραση)
kie-ro-wni-ca (kierownica - τιμόνι)
dru-kar-ka (drukarka - εκτυπωτής)
le-kar-ka (lekarka - η γιατρός)
o-kno (okno - παράθυρο)
ta-ta (tata - μπαμπάς)
dom (dom - σπίτι)

Αυτό σημαίνει ότι πρέπει πάντα να "μετράμε" από το τέλος της λέξης αν υπάρχουν τρεις ή περισσότερες συλλαβές. Αν η λέξη έχει δύο συλλαβές, ο τόνος μπαίνει στην πρώτη. Αν πρόκειται για μονοσύλλαβη λέξη, προφανώς τονίζεται.

Υπάρχουν ορισμένες εξαιρέσεις στον παραπάνω κανόνα:

• Γαλλικές λέξεις: me-’nu
• Ακρωνύμια: AGD [a-gie-'de]
• Λατινικές λέξεις: ma-te-'ma-ty-ka
• Σύνθετοι αριθμοί: 'dzie-więć-set
• Μορφές ρημάτων αορίστου πληθυντικού: ku-'pi-liś-cie
• Υποτακτική έγκλιση: przy-'je-chał-by, po-je-'cha-li-byś-cie

Κανόνες ορθογραφίας

Δεν έχει σημασία αν ένα σύμφωνο έχει μια "παύλα" από πάνω του (ć, ń, ś, ź) ή αν ακολουθείται από το φωνήεν "i". Παράγει τον ίδιο φθόγγο και μόνο η ορθογραφία είναι διαφορετική (ć, ń, ś, ź πριν από τα σύμφωνα και ci, ni, si, zi πριν από τα φωνήεντα).

Όταν τα σύμφωνα εμφανίζονται στο τέλος της λέξης, υπάρχει μια μικρή διαφορά, π.χ. koń - koni, nić - nici- σε κάθε ένα από τα ζεύγη ο φθόγγος "i" είναι πολύ μακρύτερος στη δεύτερη λέξη και μπορούμε εύκολα να τον ακούσουμε καθώς αποτελεί ξεχωριστό φωνήεν της λέξης (ko-ni, ni-ci).

Ίσως να έχεις παρατηρήσει ότι ανάμεσα σε ορισμένα γράμματα υπάρχει ένα σύμβολο ισότητας. Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν υπάρχει διαφορά ανάμεσα σε αυτό που χρησιμοποιούμε αφού εδώ μόνο η προφορά είναι πανομοιότυπη. Δεν είναι μια συνηθισμένη κατάσταση, αλλά μερικές φορές η αλλαγή του γράμματος μπορεί να αλλάξει το νόημα, π.χ. morze / może (θάλασσα / ίσως), hart / chart (σθένος / κυνηγόσκυλο), κ.λπ. Σε άλλες περιπτώσεις μπορεί να είναι δύσκολο να θυμάσαι ποιο πρέπει να χρησιμοποιηθεί, αλλά υπάρχουν και κάποιοι κανόνες, π.χ.:

h/ch:

• Χρησιμοποιούμε το 'ch' μετά το γράμμα 's'.
• Χρησιμοποιούμε το 'ch' στο τέλος των λέξεων (εξαίρεση: druh).
• Χρησιμοποιούμε 'ch' όταν σε άλλους τύπους της ίδιας λέξης έχουμε 'sz', π.χ. mucha-muszka.
• Χρησιμοποιούμε το "h" όταν σε μια άλλη μορφή της ίδιας λέξης ή σε μια λέξη της ίδιας οικογένειας έχουμε "g, ż, z, d", π.χ. druh - drużyna.

ż/rz:

• Χρησιμοποιούμε το "rz" μετά τα b, p, d, t, g, k, ch, j, w, π.χ. brzask, drzewo, trzask, grzać, krzak, chrzan, wrzeć (εξαιρέσεις: pszczoła, pszenica, bukszpan. Εξαιρέσεις είναι επίσης τα συγκριτικά και υπερθετικά επίθετα: lepszy, najpiękniejszy κ.λπ.).
• Χρησιμοποιούμε το "rz" όταν σε άλλους τύπους της ίδιας λέξης έχουμε "r", π.χ. lekarz - lekarka, rowerzysta - rower, dworzec - dworca, κ.λπ.
• Χρησιμοποιούμε το "rz" σε ορισμένες καταλήξεις λέξεων: -arz, -erz, -mierz, -mistrz, π.χ. piłkarz, szermierz, ciśnieniomierz, zegarmistrz κ.λπ.
• Χρησιμοποιούμε το "ż" όταν σε άλλους τύπους της ίδιας λέξης έχουμε "g, dz, h, z, ź, s", π.χ. każę - kazać, niżej - nisko.
• Χρησιμοποιούμε το 'ż' μετά τα 'l, ł, r, n' π.χ. lżej, oranżada, κ.λπ.

ó/u:

• Χρησιμοποιούμε το "u" στην αρχή των λέξεων: ulica, ugryźć, usterka (εξαιρέσεις: ósmy, ówdzie).
• Χρησιμοποιούμε το "u" στις ακόλουθες καταλήξεις λέξεων: -un, -unek, -uchna, -uszka, -uszek, -uch, -us, -usia (π.χ. opiekun, szacunek, fartuszek, córusia)
• Χρησιμοποιούμε το "u" στα ρήματα που λήγουν σε -uję, -ujesz κ.λπ., π.χ. pracuję, kupują (οι τύποι του απαρέμφατου λήγουν σε -ować, π.χ. kupować, pracować).
• Χρησιμοποιούμε το "ó" όταν σε άλλους τύπους της ίδιας λέξης έχουμε "o, e, a", π.χ. róg - rogi, wiózł - wiezie, powtórzyć - powtarzać.
• Χρησιμοποιούμε το "'ó" σε λέξεις που τελειώνουν σε -ów, -ówka, -ówna, π.χ. studentów, pocztówka, Nowakówna (εξαιρέσεις: skuwka, zasuwka).