Noun Cases

Τα πολωνικά ουσιαστικά έχουν επτά πτώσεις: mianownik, dopełniacz, celownik, biernik, narzędnik, celownik, wołacz.

Πρόκειται για διάφορες μορφές του ίδιου ουσιαστικού και μας δίνουν τη δυνατότητα να αλλάξουμε τη σειρά των λέξεων σε μια πρόταση με ευέλικτο τρόπο, π.χ.

Piotr kocha Kasię. = Kasię Piotr kocha. = Kasię kocha Piotr. = Kocha Piotr Kasię. = Kocha Kasię Piotr.

Όλες αυτές οι παραλλαγές σημαίνουν ακριβώς το ίδιο "Ο Πίτερ αγαπάει την Κέιτ".

Mianownik (Ονομαστική)

Η ονομαστική αποτελεί τη βασική μορφή ενός ουσιαστικού στα Πολωνικά, αυτή που μπορείς να βρεις σε ένα λεξικό. Απαντά στις ερωτήσεις "kto? co?" (ποιος; τι;). Αυτή είναι η μορφή που χρησιμοποιούμε για το υποκείμενο της πρότασης.

Παραδείγματα:

• Co to jest? To mój nowy telefon
• Kto to jest? To bardzo znany aktor.
• Co jest dobre? Owoce są dobre.
• Kto kupił ten prezent? Moja babcia kupiła ten prezent.

Οι τυπικές καταλήξεις για την ονομαστική πτώση στον ενικό έχουν ήδη συζητηθεί στο μέρος που αφορά τα γένη των ουσιαστικών. Παρακάτω μπορείς να βρεις μια πολύ σύντομη περίληψη. Ο δεύτερος πίνακας παρουσιάζει καταλήξεις ονομαστικής πτώσης πληθυντικού αριθμού για αρσενικά μη προσωπικά, θηλυκά και ουδέτερα ουσιαστικά και ο τελευταίος πίνακας παρουσιάζει αρσενικά προσωπικά ουσιαστικά πληθυντικού αριθμού.

Ουσιαστικά ονομαστικής ενικού
	Αρσενικό	Θηλυκό	Ουδέτερο
Τυπικές καταλήξεις	-σύμφωνο -a *	-a -i -σύμφωνο*	-o -e -ę -um
Παραδείγματα	kot lekarz kolega	trawa kelnerka pani krew mysz	wino słońce źrebię centrum

Ονομαστική πληθυντικού ουσιαστικών
	Αρσενικό		Θηλυκό	Ουδέτερο
	Προσωπικό	Μη-προσωπικό
Τυπικές καταλήξεις	Οι αρσενικές προσωπικές καταλήξεις παρουσιάζονται στον επόμενο πίνακα	-y -i (μετά από k, g) -e (μετά από sz, cz, dz, dż, ż, rz, ś, ć, dź, ź, ń, c, l, j)		-a
Παραδείγματα		kot - koty ołówek - ołówki kosz - kosze	ryba - ryby paka - paki pomarańcza - pomarańcze lekcja - lekcje	jabłko - jabłka okno - okna piwo - piwa

Ονομαστική πληθυντικού αρσενικών προσωπικών ουσιαστικών
Τυπικές καταλήξεις	-i (μετά από “b, d, f, ch, ł, m, n, p, s, t, w, z” στον τύπο ενικού)	-y (μετά από “k, g, r” στον τύπο ενικού)	-e (μετά από “sz, cz, dz, dż, ż, rz, ś, ć, dź, ź, ń, l, j” στον τύπο ενικού)	-owie (τίτλοι, μονοσύλλαβη εθνικότητα, μέλη της οικογένειας)
Εναλλαγές	t>ci d>dzi ch>si sta>ści	k>c g>dzy r>rzy ec>cy ca>cy	anin >anie
Παραδείγματα	student - studenci sąsiad - sąsiedzi Włoch - Włosi statysta - statyści	Polak - Polacy kardiolog - kardiolodzy dyrektor - dyrektorzy chłopiec - chłopcy kierowca - kierowcy	nauczyciel - nauczyciele lekarz - lekarze mieszczanin - mieszczanie	profesor - profesorowie Belg - Belgowie Fin - Finowie syn - synowie wuj - wujowie

Dopełniacz (Γενική)

Η γενική χρησιμοποιείται συχνά για να μιλήσουμε για την κατοχή και το ανήκειν. Αλλά αυτή δεν είναι η μόνη χρήση, μερικές άλλες είναι οι εξής:

• όταν σε μια καταφατική πρόταση χρησιμοποιείται αιτιατική, σε μια άρνηση χρησιμοποιούμε γενική, π.χ. Lubię kawę. > Nie lubię kawy.

• μετά από συγκεκριμένα ρήματα, π.χ. szukać > Szukam telefonu.

• μετά από κάποιες προθέσεις, π.χ. od > Dostałem prezent od brata.

• για την έκφραση ποσότητας, π.χ. dużo > Tam jest dużo ludzi.

• μετά από αριθμούς, εκτός από αυτούς που τελειώνουν με 2,3,4, π.χ. pięć piw, trzydzieści książek.

Οι απαντήσεις γενικής "kogo? czego?" και οι τυπικές καταλήξεις με παραδείγματα παρουσιάζονται στους παρακάτω πίνακες:

Ουσιαστικά γενικής ενικού
	Αρσενικό		Θηλυκό	Ουδέτερο
	Έμψυχα	Άψυχα
Τυπικές καταλήξεις	-a	-a -u	-y -i (μετά από k, g)	-a
Παραδείγματα	brata	chleba dżemu	zupy szynki	mleka

Ουσιαστικά γενικής πληθυντικού
	Αρσενικό	Θηλυκό	Ουδέτερο
Τυπικές καταλήξεις	-ów -y (μετά από sz, cz, dz, dż, ż, rz, c) -i (μετά από ś, ć, ź, dź, ń, l, j)	-ø
Παραδείγματα	kotów deszczy liści	lekarek kaw	piw win

Celownik (Δοτική)

Η χρήση της δοτικής μπορεί να συγκριθεί με την αγγλική πρόθεση "to" και την έννοια του να δίνεις, να προσφέρεις ή να σερβίρεις κάτι σε κάποιον. Γενικά χρησιμοποιείται ως εξής:

• μετά από ρήματα όπως τα: dawać, pomagać, pokazać, przebaczyć
• μετά από μερικές προθέσεις, π.χ. dzięki, wbrew
• μετά από μερικά επίθετα, π.χ. wierny
• σε απρόσωπη έκφραση, π.χ. zimno mi, gorąco mu

Η δοτική απαντά στο ερώτημα "komu? czemu?" και παρακάτω θα βρεις τυπικές καταλήξεις με παραδείγματα:

Ουσιαστικά δοτικής ενικού
	Αρσενικό	Θηλυκό	Ουδέτερο
Τυπικές καταλήξεις	-owi -u (συνήθως μονοσύλλαβα ουσιατικά)	-e -i -y	-u
Παραδείγματα	Adam - Adamowi brat - bratu kot - kotu	mama - mamie Kasia - Kasi róża - róży	dziecko - dziecku mleko - mleku
Παρατηρήσεις		Η μορφή του θηλυκού ουσιαστικού στη δοτική ενικού είναι η ίδια με τη μορφή της τοπικής και θα συζητηθεί λεπτομερέστερα στη συνέχεια.

Ουσιαστικά δοτικής πληθυντικού
	Αρσενικό	Θηλυκό	Ουδέτερο
Τυπικές καταλήξεις	-om
Παραδείγματα	syn - synom	koleżanka - koleżankom	dziecko - dzieciom

Biernik (Αιτιατική)

Η αιτιατική απαντά στο ερώτημα "kogo? co?" και χρησιμοποιείται κυρίως με μεταβατικά ρήματα. Αυτό σημαίνει ότι μπορούμε να μετατρέψουμε μια τέτοια πρόταση σε πρόταση παθητικής φωνής.

Συνήθως χρησιμοποιείται ως εξής:

• μετά από ρήματα όπως τα: mieć, lubić, kochać, lubić, czytać, jeść, pić, woleć, pisać, π.χ. Lubię kawę. Ωστόσο, όπως έχει ήδη αναφερθεί, αν η πρόταση είναι αρνητική, η αιτιατική πτώση μετατρέπεται σε γενική, π.χ. Nie lubię kawy.
• μετά από μερικές προθέσεις π.χ. na (με ρήματα κίνησης), przez.
• μετά από ορισμένα ρήματα που χρησιμοποιούνται μόνο στο 3ο πρόσωπο ενικού και περιγράφουν τη φυσική κατάσταση, π.χ. Boli mnie głowa.

Ουσιαστικά αιτιατικής ενικού
	Αρσενικό		Θηλυκό	Ουδέτερο
	Έμψυχα	Άψυχα
Τυπικές καταλήξεις	-a	-ø = ονομαστική	-ę	-o -e -ę -um = ονομαστική
Παραδείγματα	syn - syna tygrys - tygrysa	czas - czas stół - stół	dziewczyna - dziewczynę firanka - firankę	dziecko - dziecko słońce - słońce cielę - cielę centrum - centrum
		Η μορφή της αιτιατικής του άψυχου αρσενικού ουσιαστικού ενικού αριθμού είναι η ίδια με την ονομαστική		Η μορφή της αιτιατικής του ουδέτερου ουσιαστικού ενικού αριθμού είναι η ίδια με την μορφή στην ονομαστική

Ουσιαστικά αιτιατικής πληθυντικού
	Αρσενικό		Θηλυκό	Ουδέτερο
	Έμψυχα	Άψυχα
Τυπικές καταλήξεις	-ów -y	-y -i (μετά από k, g) -e(μετά από sz, cz, dz, dż, ż, rz, ś, ć, dź, ź, ń, c, l, j)		-a
Παραδείγματα	pan - panów lekarz - lekarzy	kot - koty dzik - dziki kiść - kiście	kawa - kawy paka - paki pani - panie	masło - masła mieszkanie - mieszkania cielę - cielę muzeum - muzea
	Η ίδια μορφή με τη γενική πληθυντικού	Η μορφή της αιτιατικής του ουδέτερου ουσιαστικού ενικού αριθμού είναι η ίδια με την μορφή στην ονομαστική

Narzędnik (Οργανική)

Η οργανική πτώση απαντά στο "kim? czym?" και έχει διάφορες εφαρμογές:

• για να μιλήσεις για τις οικογενειακές σχέσεις, την εθνικότητα και τα επαγγέλματα (συνήθως μετά το ρήμα "być"), π. χ. Jestem Amerykaninem. On jest nauczycielem. Ona jest moją siostrą.
• μετά την πρόθεση "z" (με), π.χ. z kolegą, ze mną, z frytkami.
• για να πεις τι εργαλείο ή όργανο χρησιμοποιείς, π.χ. Piszę długopisem.
• μετά από ρήματα όπως: interesować się, zostać, okazać się, π.χ. Interesuję się sportem. Chcę zostać lekarzem.
• μετά από ορισμένες προθέσεις, π.χ. nad, przed między.

Ουσιαστικά οργανικής ενικού
	Αρσενικό	Θηλυκό	Ουδέτερο
Τυπικές καταλήξεις	-em	-ą	-em
Παραδείγματα	nauczyciel - nauczycielem brat - bratem	mama - mamą koleżanka - koleżanką Polka - Polką	dziecko - dzieckiem miasto - miastem

Ουσιαστικά οργανικής πληθυντικού
	Αρσενικό	Θηλυκό	Ουδέτερο
Τυπικές καταλήξεις	-ami
Παραδείγματα	nauczyciel - nauczycielami syn - synami	mama - mamami koleżanka - koleżankami Polka - Polkami	krzesło - krzesłami miasto - miastami

Miejscownik (Τοπική)

Η τοπική πτώση απαντά στα ερωτήματα "(o) kim? (o) czym?" και χρησιμοποιείται μετά την πρόθεση "przy" (αποκλειστικά με τοπική) και μετά τα "na, po, o, w" (μετά από ρήματα κίνησης χρησιμοποιούνται επίσης μετά την αιτιατική).

Ουσιαστικά τοπικής ενικού
	Αρσενικό	Θηλυκό	Ουδέτερο
Τυπικές καταλήξεις	-e -u	-e -y -i	-e -u
Το θέμα της ονομαστικής ενικού λήγει σε:	Εναλλαγές
b, f, m, n, p, s, w, z Εναλλαγές σε όλα τα φύλα: t>c d>dz	-ie	-ie	-ie
	chleb - chlebie tata - tacie basen - basenie szef - szefie obiad - obiedzie	choroba - chorobie mama - mamie kobieta - kobiecie szafa - szafie klasa - klasie woda - wodzie	kino - kinie okno - oknie
Εναλλαγές σε όλα τα φύλα: r>rz ł>l	-u	-e	-u
		Εναλλαγές στα θηλυκά ουσιαστικά:k>c g>dz ch>sz
	dach - dachu rak - raku	paka - pace droga - drodze mucha - musze blacha - blasze macocha - macosze książka - książce Polska - Polsce Praga - Pradze podłoga - podłodze	łyko - łyku
c, dz, sz, rz, ż, cz	-u	-y	-u
	lekarz - lekarzu wąż - wężu rydz - rydzu	mysz - myszy	lico - licu
l, j, ś, ć, ź, dź, ń	-u	-i	-u
0	0	0	0
	pal - palu paź - paziu	dal - dali kiść - kiści	picie - piciu
0	0	0	0

Ουσιαστικά τοπικής πληθυντικού
	Αρσενικό	Θηλυκό	Ουδέτερο
Τυπικές καταλήξεις	-ach
Παραδείγματα	nauczyciel - nauczycielach syn - synach	mama - mamach koleżanka - koleżankach Polka - Polkach	krzesło - krzesłach miasto - miastach

Wołacz (Κλητική)

Η κλητική χρησιμοποιείται αποκλειστικά όταν απευθύνεσαι σε ανθρώπους και ενδεχομένως ζώα, π.χ. Kasiu, podejdź tu.

Ουσιαστικά κλητικής ενικού
	Αρσενικό	Θηλυκό	Ουδέτερο
Τυπικές καταλήξεις	-e -u	-o -u (σε υποκοριστικούς τύπους)	-o -e -ę -um
	Οι τύποι είναι ως επί το πλείστον οι ίδιοι με τους τύπους της τοπικής πτώσης	Τα ουσιαστικά που τελειώνουν σε -i δεν αλλάζουν	Ο τύπος είναι ο ίδιος με τον τύπο της ονομαστικής
	pan - panie nauczyciel - nauczycielu c>cz ojciec - ojcze chłopiec - chłopcze Marek - Marku	kobieta - kobieto koleżanka - koleżanko pani - pani ciocia - ciociu Kasia - Kasiu	dziecko - dziecko

Ουσιαστικά κλητικής πληθυντικού
	Αρσενικό	Θηλυκό	Ουδέτερο
	Οι τύποι είναι οι ίδιοι με τους τύπους της ονομαστικής πτώσης
Παραδείγματα	rodzic - rodzice pan - panowie	pani - panie dziewczyna - dziewczyny	dziecko - dzieci