Verbs & Tenses

Υπάρχει μια μεγάλη ποικιλία συζυγιών στα ολλανδικά ρήματα. Τα ρήματα έχουν κλίσεις ανάλογα με τους χρόνους, τις εγκλίσεις, το πρόσωπο και αν είναι στον ενικό ή στον πληθυντικό. Υπάρχουν ασθενή και ισχυρά ρήματα, μεικτά ρήματα, βασικά ρήματα, προθετικά και διαχωρίσιμα ρήματα.

Αόριστος χρόνος

Ο παρελθοντικός χρόνος καθορίζει αν το ρήμα θεωρείται ασθενές ή ισχυρό. Τα ασθενή ρήματα είναι τα ρήματα που αλλάζουν με την προσθήκη μιας κατάληξης στο κύριο θέμα όταν κλίνεται στον αόριστο:

Ik kook → Ik kookte

Τα ισχυρά ρήματα είναι ρήματα που σχηματίζονται με αλλαγή φωνήεντος στο κύριο στέλεχος:

Ik zing → Ik zong

Τα ασθενή ρήματα στον αόριστο σχηματίζονται με την προσθήκη του +te στον ενικό και του +ten στον πληθυντικό, όταν το βασικό στέλεχος καταλήγει σε άηχο σύμφωνο (t, k, f, s, ch, p):

Ik straf → Ik strafte → Wij straften

Τα ρήματα που δεν καταλήγουν σε ένα από αυτά τα σύμφωνα έχουν προσθήκη +de στον ενικό και +den στον πληθυντικό:

Ik bestel → Ik bestelde → Wij bestelden

Τα θέματα των ρημάτων που τελειώνουν σε t θα έχουν ένα διπλασιασμένο tt και σε d ένα διπλασιασμένο dd:

Ik praat → Ik praatte
Ik antwoord → Ik antwoordde

Η μετοχή παρακειμένου αποτελείται από μια κλίση που χρησιμοποιεί ge- + θέμα + d ή t. Όταν το θέμα του ρήματος λήγει σε ένα από τα σύμφωνα t, k, f, s, sch, ch ή p, η μετοχή παρακειμένου πρέπει να λήγει σε +t:

Hak → Gehakt

Όταν δεν υφίστανται περιπτώσεις κατάληξης σε κανένα από αυτά τα σύμφωνα, τότε η μετοχή παρακειμένου λήγει σε +d:

Haal → Gehaald

Τα θέματα που λήγουν σε t ή d από φυσικού τους δεν απαιτούν πρόσθετο t ή d στη μετοχή παρακειμένου (π.χ. praat → gepraat- antwoord → geantwoord). Κανένα πρόθημα δεν χρησιμοποιείται όταν το ρήμα έχει ήδη από μόνο του ένα φυσικό και μη τονούμενο πρόθημα (π.χ. bepalen → bepaald- verenigen → verenigd).

Τα ισχυρά ρήματα αλλάζουν φωνήεντα όταν κλίνονται στον αόριστο χρόνο τους. Κάθε ισχυρό ρήμα στον ενικό αριθμό δεν έχει κλίσεις σε επιθήματα, τα ρήματα στον πληθυντικό αριθμό έχουν μια προσθήκη +en:

Ik zing (παρόν) → Ik zong → Hij zong → Wij zongen → Jullie zongen
Ik loop → Ik liep → Hij liep → Wij liepen → Jullie liepen

Η μετοχή παρακειμένου ενός ισχυρού ρήματος έχει το πρόθημα ge- + θέμα + -en:

Bleef → Gebleven

Ενεστώτας χρόνος

Όταν τα ρήματα κλίνονται στον ενεστώτα χρόνο, κλίνονται ανάλογα με το αν ανήκουν στην οριστική ή υποτακτική έγκλιση και το πρόσωπο:

Ενικός		Πληθυντικός
Κατάφαση	Ερώτηση	Κατάφαση	Ερώτηση
Ik help	Help ik?	Wij helpen	Helpen wij?
Jij helpt	Help jij?	Jullie helpen	Helpen jullie?
Hij / zij / het helpt	Helpt hij / zij / het?	Zij helpen	Helpen zij?
U helpt	Helpt u?

Στις περισσότερες περιπτώσεις, όταν το ρήμα συνοδεύει την αντωνυμία στον πρώτο ενικό, δεν έχει καμία κλίση εκτός από τη χρήση του θέματος του ρήματος.

Η δεύτερη και η τρίτη αντωνυμία ενικού συνοδεύουν ένα ρήμα +t. Μερικές φορές το ρήμα που ανήκει σε δεύτερο ενικό δεν έχει κλίση και παραμένει μόνο το θέμα. Τα ρήματα στον πληθυντικό αριθμό κλίνονται με +en.

Η υποτακτική έγκλιση ενεστώτα στα ολλανδικά εκφράζει μια ενέργεια που δεν έχει γίνει ακόμα, αυτά τα ρήματα κλίνονται προσθέτοντας +e στον ενικό και +en στον πληθυντικό:

Ik mag → Ik moge → Jullie mogen

Η μετοχή ενεστώτα περιγράφει πάντα μια ενέργεια διαρκείας, τα ρήματα φέρουν την προσθήκη του απαρεμφάτου +d, +end ή +ende ανάλογα με το ουσιαστικό με το οποίο συνοδεύονται:

Schrijven → Schrijvende jongen
Staan → Staand huis

Η προστακτική έγκλιση στον ενεστώτα αποτελείται μόνο από το θέμα του ρήματος στον ενικό και το +t για το δεύτερο πρόσωπο (επίσημο):

Loop door
Loopt u door

Μελλοντικός χρόνος

Ο μελλοντικός χρόνος που χρησιμοποιείται για την περιγραφή μελλοντικών γεγονότων χρησιμοποιείται με την προσθήκη του βοηθητικού ρήματος zullen (θα) ή gaan (πηγαίνω) με την προσθήκη ενός δεύτερου ρήματος στον απαρεμφατικό του τύπο.

Ik	zal / ga + απαρέμφατο	Wij/we	zullen / gaan + απαρέμφατο
Jij/je/u	zal/zult / gaat + απαρέμφατο	Jullie	zullen / gaan + απαρέμφατο
Hij/zij	zal / gaat + απαρέμφατο	Zij/ze	zullen / gaan + απαρέμφατο

Ik zal naar huis lopen
Jullie zullen rijk worden
Ik ga morgen het gras knippen
De vrouwen gaan de vereniging opheffen

Να σημειωθεί ότι τα βοηθητικά ρήματα στις περισσότερες περιπτώσεις βρίσκονται μετά την αντωνυμία και το απαρέμφατο στο τέλος της πρότασης.

Το βοηθητικό ρήμα zullen είναι ο πιο επίσημος τρόπος για να εκφράσουμε κάτι που θα συμβεί στο μέλλον. Από την άλλη πλευρά, το βοηθητικό ρήμα gaan είναι ένας πιο ανεπίσημος τρόπος έκφρασης, οι περισσότεροι άνθρωποι χρησιμοποιούν αυτή τη μορφή στον καθημερινό προφορικό λόγο.

Μια άλλη συνήθης μορφή έκφρασης μελλοντικών γεγονότων είναι η χρήση του ενεστώτα, στην περίπτωση αυτή είναι απαραίτητο να αναφερθεί ο συγκεκριμένος χρόνος στον οποίο θα συμβεί:

Ik rijd straks naar het stadium (Οδηγάω προς το στάδιο αργότερα)
Patrick speelt morgen tegen een sterker team (Ο Πάτρικ παίζει εναντίον μιας ισχυρότερης ομάδας αύριο)

Συντελεσμένοι χρόνοι

Συντελεσμένος μέλλοντας

Για να σχηματίσουμε τον συντελεσμένο μέλλοντα προσθέτουμε το μελλοντικό zullen (θα) + μετοχή παρακειμένου + hebben- ο υποθετικός συντελεσμένος μελλοντας γίνεται με την προσθήκη zou (θα έπρεπε) + μετοχή παρακειμένου + hebben (η μετοχή παρακειμένου μπορεί να τεθεί πριν και μετά το hebben και στις δύο περιπτώσεις):

Wij zullen gedanst hebben
Wij zouden gedanst hebben

Παρακείμενος

Ο παρακείμενος σχηματίζεται με την προσθήκη του ενεστωτικούhebben (έχω) ή zijn (είμαι) + μετοχή παρακειμένου:

Ik heb gedanst
Wij zijn beoordeeld

Υπερσυντέλικος

Ο υπερσυντέλικος σχηματίζεται με την προσθήκη του αόριστου had/hadden (είχα) ή was/waren (ήμουν) + μετοχή παρακειμένου:

Ik had gedanst
Wij waren beoordeeld

Παθητική φωνή

Η παθητική φωνή σχηματίζεται προσθέτοντας worden (θα είναι) + μετοχή παρακειμένου:

Wij worden beoordeeld

Παρακείμενος παθητικής φωνής

Ο παρακείμενος παθητικής φωνής σχηματίζεται προσθέτοντας zijn (να είναι) + μετοχή παρακειμένου:

Wij worden beoordeeld

Ενεστώτας διαρκείας

Ο διαρκείας σχηματίζεται με την προσθήκη του βοηθητικού ρήματος zijn (είμαι) + aan het + απαρέμφατο ρήμα:

De vrouwen zijn aan het lopen

Υποθετικός λόγος

Ο υποθετικός λόγος σχηματίζεται με την προσθήκη του βοηθητικού ρήματος στον αόριστο zou (θα) στον ενικό και zouden στον πληθυντικό:

Ik zou niet door lopen